www.pitak.fora.pl

WP · Gość

Rodzaje gier dramatycznych

autor: Władysław Pitak

Jako pierwszy stosował gry dramatyczne w latach trzydziestych XX wieku francuski aktor i pedagog, Léon Chancerel 25). Później, w okresie powojennym, przyjęła się ta metoda szeroko w krajach anglosaskich dzięki pracom P.Slade'a i B. Way'a 26). Ekspresja dramatyczna, w bliskim powiązaniu z dydaktycznym programem szkolnym, jest także proponowana przez C.Desinana 27).

Mimo uznanej już wartości wychowawczej, ta forma ekspresji znajduje się u nas na szarym końcu w wychowaniu przez sztukę. Poszukuje się nowych metod, które pozwalałyby kształcić ekspresję plastyczną, rozumie się potrzebę metodycznego wprowadzenia jej w twórczość muzyczną, zajęto się także sprawą ekspresji poetyckiej dzieci, ale nadal brakuje propozycji systematycznego wychowania przez ekspresję dramatyczną.

Wśród nielicznych prac dotykających tego zagadnienia, znajduje się poradnik L.Rybotyckiej pt. "Gry dramatyczne. Teatr młodzieży". Książka pomyślana jest jako pomoc w świadomym rozbudzaniu i rozwijaniu dramatycznej ekspresji dzieci i młodzieży. Nie jest jednak ani wyczerpującym przedstawieniem teorii gier dramatycznych, ani metodycznie ujętym podręcznikiem ich prowadzenia. Dla celów niniejszej pracy wydaje się być jednak pożyteczna, gdyż umożliwia zapoznanie się z badaniami i teoriami niektórych twórców koncepcji gier dramatycznych, a także może być przyczynkiem nowych propozycji pedagogicznych.

pow · Gość

Jakie gry dramatyczne i w jakim następstwie proponują ich twórcy?

L. Chancerel 2 Cool

proponuje realizować zajęcia dramatyczne stosując gry według następującej kolejności :

1.Wyrabianie elokwencji ciała - równowaga, zwinność, szybki refleks, zręczność, poczucie rytmu; wszystko to pozwoli uczestnikom zajęć osiągnąć pewną świadomość własnych ruchów, umiejętność wypowiadania się gestem, ruchem, a przy tym wywoła odprężenie i dobre samopoczucie, co stanowi niezbędny warunek wszelkiej ekspresji dramatycznej.

2.Wyrabianie głosu - sprawność, wrażliwość na dźwięki, interpretacja; głos obok ruchu jest zasadniczym środkiem ekspresji.

3.Wyrabianie umiejętności odtwarzania - transponowanie rzeczywistości na język teatru, naśladownictwo ruchem i głosem zachowania się zwierząt, obserwacja i odtwarzanie charakterystycznych zachowań się ludzi, obserwacja i odtwarzanie bez przedmiotów-akcesoriów, ruchów i gestów motywowanych przez te przedmioty -akcesoria, np. granie w piłkę bez piłki, wkładanie rękawiczek, których nie ma. Za najtrudniejsze do odtwarzania uważa Chancerel zjawiska zachodzące w przyrodzie, np. wiejący wiatr, burza, wzrost drzewa, ogień. Można tu popaść w odległy od rzeczywistości alegoryzm. Łatwiejsze z tej dziedziny są ćwiczenia głosowe, np. odtwarzanie odgłosów wsi, ulicy w mieście, podwórka szkolnego, szumu morza, itp.

4.Wyrażanie uczuć i nastrojów - od bardzo prostych, np. chodzenie po deszczu i przy pogodzie- do bardziej złożonych, np. radość z powrotu mamy, smutek po stracie ulubionej zabawki.

5.Wyrabianie umiejętności działania w grupie - ćwiczenia podporządkowujące rytmowi, ewolucje grupowe improwizowane, tematyczne i zrytmizowane aż do kompozycji na określony temat, np. oczekiwanie na przyjazd autobusu, rynek z handlarzami, odjazd pociągu. Są to początkowo sceny pantomimiczne. Później można zacząć gry z tekstem - najpierw proponowanym przez uczestników (chodzi o pobudzenie szczerości ekspresji), a następnie z tekstem literackim. Posługiwanie się słowami powinno zaczynać się od niewielkiej liczby najkonieczniejszych słów i powoli zmierzać do tekstu pełniejszego.

6.Improwizowanie - osobista inwencja i twórczość każdego z uczestników w granicach określonej, wybranej przez nich "roli".

7.Wielka zabawa - publiczna prezentacja ekspresji dramatycznej, organizowanej wobec osób bliskich uczestnikom zajęć.

pw · Gość

Angielski teoretyk gier dramatycznych, B.Way 29) proponuje inną kolejność ćwiczeń dramatycznych:

1.Dochodzenie do koncentracji - rozwijanie jednego z pięciu zmysłów : słuchać, patrzeć, dotykać, wąchać, smakować. Ćwiczenia te uczą nie tylko koncentracji, ale także świadomego, kontrolowanego działania.

2.Imitacje dźwiękowe i ruchowe - ilustrowanie dźwiękami historyjek opowiadanych przez nauczyciela. Później te same historyjki ilustruje się gestem i ruchem całego ciała. Bardziej złożoną formą są opowiadania, nie tylko ilustrowane, ale tworzone przy pomocy ruchu i dźwięku.

3.Rozbudzanie wyobraźni - opartej na wrażeniach zmysłowych. Punkt wyjścia stanowi prezentacja kilku prostych przedmiotów: klucz, zmięta kartka zeszytu, owoc. Wywołane nimi skojarzenia powinny się rozwijać w całe historie.

4.Gry ruchowe - ściśle związane z wyobraźnią, ruch powinien być zawsze wywołany propozycją fabularną.

5.Operowanie słowem - zaczyna się od zwykłych rozmów, w których dwie strony przedstawiają odmienny punkt widzenia. Następnie proponuje się sceny wykonywane najpierw parami, potem grupowo. Sceny te posiadają jasno uwydatnione momenty: zawiązanie konfliktu, punkt szczytowy i rozwiązanie.

6.Improwizowanie kompozycji dramatycznych - o określonym przebiegu akcji, wiązanie ruchu z mową, angażowanie całego zespołu.

autor: Władysław Pitak

we · Gość

C. Desinan 30) w przedstawionym przez siebie układzie gier dramatycznych jest wyraźnie zależny od Chancerela :
1.Aktywność mimiczna i pantomima - całe ciało ma służyć jako środek ekspresji. Treścią ćwiczeń są konkretne fakty lub czynności. Towarzyszyć temu powinna muzyka lub przynajmniej rytmiczne tło dźwiękowe. Pantomimą nazywa Desinan odtwarzanie scen bardziej złożonych, w czym każe przechodzić od przedstawiania zawodów do sytuacji, czyli udramatyzowanego opowiadania; od odtwarzania indywidualnego do gier zbiorowych z podziałem na role.
2.Mowa - w rozwoju ekspresji poprzedzona gestem i ruchem. Słowo powinno wynikać z akcji dramatycznej, stanowić jej jakby nieuniknione wyrażenie czy określenie. Słowo nie może być narzucane, ale improwizowane lub wybierane przez samych uczestników. Gry dramatyczne oparte na tekście literackim, także powinny być spontaniczne i improwizowane. Nie wymagają więc uczenia się tekstu na pamięć. Tekst, czy raczej jego temat, stanowi jedynie punkt wyjścia, jest pretekstem do podjęcia gry, której uczestnicy będą go po swojemu odtwarzać, modyfikować, uzupełniać.
3.Wielka zabawa (il grande gioco) - bardziej złożona forma gier dramatycznych, której uczestnicy są zarazem jej twórcami. Rola animatora sprowadzać się może jedynie do najogólniejszego zasugerowania tematu, który rozwijany jest i układany w zorganizowaną całość przez ogół uczestników; utożsamiają się oni następnie z poszczególnymi postaciami zbudowanego przez siebie opowiadania, zmieniając jakby w rzeczywistość to,co stworzyła ich wyobraźnia.
4.Dramatyzacja - przekształcenie gier dramatycznych w ramach dydaktycznej pracy w zespole. Jest to rozwinięta gra dramatyczna na ściśle określony temat, czy też z gotowym tekstem. Desinan nie proponuje jednak robienia teatru, który dawałby przedstawienia przed publicznością. Dramatyzacja pozostaje zawsze w granicach pojmowanej aktywnie dydaktyki szkolnej.

Gość

Przedstawione poglądy na układ gier dramatycznych są wyraźnie zbieżne. Wszyscy trzej autorzy w identyczny sposób rozumieją sens gier dramatycznych : służą one rozwojowi naturalnego dążenia do ekspresji, która z kolei sprzyja ukształtowaniu zdolności twórczych i pełniejszej osobowości.

Różnice widoczne w przedstawionych koncepcjach płyną z różnych doświadczeń i odmiennej praktyki wychowawczej każdego z autorów. Chancerel ma przed oczyma grupy pozaszkolne typu harcerskiego, Desinana interesują gry dramatyczne w szkole, zintegrowane z całością procesu i programu dydaktyczno - wychowawczego, natomiast Way rozpatruje gry dramatyczne z psychologicznego i pedagogicznego punktu widzenia wskazując, w jaki sposób służą one rozwojowi osobowości uczestników.

W.Pitak · Gość

Z tego, co dotychczas zostało powiedziane, jest jasne, że ekspresja dramatyczna posiada sens wychowawczy, służy bowiem rozwojowi twórczych dążeń dzieci, a przez to rozwojowi ich osobowości. Zajęcia z ekspresji dramatycznej nie przygotowują jednak zespołów, które miałyby dawać przedstawienia przed publicznością. Właściwy efekt dramatyzacji osiąga się nie na przedstawieniu czy pokazie, ale w czasie trwania każdego seansu dramatycznego. Godziny poświęcone tym zajęciom nie są godzinami prób przyszłego przedstawienia. Liczy się przebieg, proces, a nie efekt - przedstawienie, nawet jeśli do niego niekiedy dochodzi.

Czy należy więc całkowicie zrezygnować z przedstawień dawanych przez dzieci i uznać je za zjawisko pedagogicznie ujemne?

Desinan tak właśnie uważa. Twierdzi on, że publiczne przedstawienia wypaczają dzieci psychicznie. Jedynymi przedstawieniami są same zabawy i gry dramatyczne, a ich realizacja stanowi ostateczną konsekwencję, o którą w tej metodzie chodzi. "Przedstawienie w powszechnym rozumieniu tego słowa" - stwierdza Desinan - " powinno zostać usunięte" 31).

Pedagodzy angielscy także nie zgadzają się na prezentację zabawy dramatycznej przed publicznością. Uważają oni, że kontakt z publicznością przekracza możliwości dzieci i narzucanie go prowadzi do sztuczności i niszczy pełną wartość przeżycia wewnętrznego.

Chancerel natomiast uważa, że przedstawienie jest normalną konsekwencją gier dramatycznych. Nie widzi w tym niebezpieczeństwa, o ile tylko cały przebieg gier dramatycznych, jak i samo widowisko nie jest po to, by je eksploatować i zyskać sukces w oczach widza, ale robione jest ze względu na uczestników. Dlatego zaleca nie przedłużać egzystencji takiego widowiska przez kolejne jego powtarzanie, ponieważ wykonawcy tracą świeżość i prawdę swoich kreacji. "Nie chodzi o przygotowanie widowiska dla publiczności, ale o osobistą satysfakcję dziecka z osiągniętej doskonałości" 32).

Gość

Podobnie i polscy autorzy, podkreślając wychowawcze znaczenie procesu rozwijania zdolności twórczych dzieci, uważają przedstawienie za sprawę wtórną i podporządkowaną tamtej. "Nie przedstawienie, ale okres prób jest w szkole decydujący" - podkreślał L.Komarnicki - "on daje najwięcej korzyści". 33)

Zastrzeżenia przeciwko przedstawieniom dawanym przez zespoły dziecięce dla publiczności, podnoszone z pedagogicznego punktu widzenia, uznać trzeba za zasadniczo słuszne i konsekwentne w stosunku do samej koncepcji ekspresji dramatycznej. Dramatyzacja nie jest bowiem przygotowywaniem czegokowiek, ale czynnikiem wychowawczym. Jej właściwym sprawdzianem może być jedynie stopniowy rozwój człowieka.

Zdarza się jednak często, że zarówno dzieci jak i rodzice, koledzy, nauczyciele chcą spotkać się na przedstawieniu swoich najbliższych. Niekiedy trzeba przed tym argumentem ustąpić. Ważne jest jednak wówczas, aby ci "konieczni" widzowie nie oczekiwali od dzieci dojrzałego produktu teatralnego. Powinni być uprzedzeni i przygotowani tak, aby umieli dostrzec pełną wartość oryginalnej twórczości u dzieci i niejako bawić się razem z nimi, przyjmować ich konwencje,podporządkowywać im swoją wyobraźnię.

mgr Władysław Pitak - pedagog kultury

Uwaga:
Powyższy artykuł jest fragmentem pracy badawczej pt. "Twórcza funkcja ekspresji dramatycznej. Wpływ treningu dramatycznego na rozwój zdolności twórczych uczniów szkół podstawowych".

Osoby zainteresowane pełną wersją wraz z przypisami, bibliografią i aneksami proszone są o kontakt z autorem:
tel. 094-340-60-06

ert · Gość

A nawet jeśli coś ci jest. TO CO Z TEGO? Bo ja tak się kiedyś samej siebie zapytałam: a jeśli TAK? Czy mam na to jakiś wpływ? Jeśli coś mi jest - to nie muszę o tym wiecznie mówić, gadać, wrzeszczeć "luuudzieeee uumieeeram". Bo jeśli coś mi jest - to sie samo przez się okaże.I tyle.

senior

ARTOS - OŚRODEK LOGOTERAPII i TRENINGU OSOBOWOŚCI

logopeda dyplomowany , psychoterapeuta mgr Władysław Pitak.
[link widoczny dla zalogowanych]
Rejestracja telefoniczna : 94-340-60-06
Godziny przyjęć uzgadniane są z pacjentami

Gość

bardzo mnie zainteresował ten portal . Postanowiłem sprawdzić, jakie opinie mają koszalińscy specjaliści. Znalazłem kilku, ale żaden z nich nie ma tak dobrych opini jak W.Pitak. Najfajniejsze jest to, że znam tego logopedę, bo kiedyś do niego chodziłem z trudnym do usunięcia seplenieniem. Chodziłem prawie 4 miesiące, co tydzień razem około 15 wizyt.

sponsor · Wysłany: Nie 9:58, 10 Mar 2013 Temat postu:

.
Artykuły o tematyce pedagogiczno-terapeutycznej

W. Pitak: Przyczyny emocjonalnych zaburzeń u dzieci, Kurier Pedagogiczny 2002/12, s. 16-18
W. Pitak: Klinika emocjonalnych zaburzeń mowy u dzieci, Kurier Pedagogiczny 2003/1, s. 14-19
W. Pitak: Muzykodrama dla dzieci nerwicowych i autystycznych, cz. I, Kurier Pedagogiczny 2003/2, s. 25-28
W. Pitak: Muzykodrama dla dzieci nerwicowych i autystycznych cz. II, Kurier Pedagogiczny 2003/3, s.26-28
W. Pitak: Muzykodrama dla dzieci nerwicowych i autystycznych - oddech, Kurier Pedagogiczny 2003/5, s. 10-12
W. Pitak: Ojciec – zhańbiony mężczyzna, Kurier Pedagogiczny 2003/6-7, s. 10-13
M.Borek,W. Pitak: Muzykodrama czyli zabawa w krainie LOGOS , Kurier Pedagogiczny 2003/6-7, s. 33-38
W. Pitak: Agresja a jąkanie u jedynaków, Kurier Pedagogiczny 2003/9, s. 11-14
W. Pitak: Techniki muzyczno-dramatyczne w terapii rodziców, Kurier Pedagogiczny 2003/9, s. 39-44
W. Pitak: Muzyka leczy ale czy łagodzi obyczaje, Bliżej Przedszkola . Wychowanie i Edukacja, 2004/9(36), s. 27-28
W. Pitak: Ojciec – zhańbiony mężczyzna, , Bliżej Przedszkola . Wychowanie i Edukacja, 2005/1(40), s. 19
.