www.pitak.fora.pl

MF · Gość

ALALIA , CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA MOWY

Małgorzata Folkierska

Przedmiotem pracy jest złożone zaburzenie mowy, polegające na jej niedokształceniu. W terminologii zaburzeń mowy, przyjętej przeze mnie za L. Kaczmarkiem jest to alalia-niedokształcenie mowy o typie afazji.
Uwidacznia się rozbieżność stanowisk dotyczących pochodzenia alalii. Stanowisko medyczne skłania się do twierdzenia, iż przyczyna leży w uszkodzeniach mózgu, natomiast psychoneurologiczne nie wyklucza uwarunkowań środowiskowych.

Istota alalii, przyczyny dysfunkcji centralnego układu nerwowego.

Alalia-czyli niedokształcenie mowy o typie afazji bywa nazywana szeregiem określeń, nie zawsze w pełni oddających istotę zaburzenia. W literaturze spotyka się nazwy: afazja dziecięca(rozwojowa, wrodzona), audimutatis, słuchoniemota, niemota, głuchota psychiczna, wrodzona słuchowa impercepcja , wrodzona słowna impercepcja, wrodzona słowno-słuchowa agnozja, głuchota słowna, idioglosja, niemota idiopatyczna, idiophasia, zespół rozwojowych zaburzeń mowy .

Ewa Dilling-Ostrowska-specjalista neurolog dziecięcy-proponuje dla zaburzeń wrodzonych mowy określenia:”wrodzony niedorozwój ekspresji słownej”-dla zaburzeń ekspresyjnych i „wrodzony niedorozwój recepcji i ekspresji słownej”- dla zaburzeń typu mieszanego. Według autorki powyższe określenia odzwierciedlają zarówno charakter zaburzeń w rozwoju mowy (niedorozwój), jak i fakt, że są one następstwem wczesnego uszkodzenia mózgu(typu wrodzo nego) .

Terminologia

W nowszej terminologii używa się coraz częściej terminów opisowych, np.: amerykańskie terminy: ”rozwojowe zniekształcenie języka”, „opóźnione opanowanie języka”, „opóźnienie mówienia i języka.”
Według Paine`a i Oppe`go- nieregularne zakłócenia czynnościowe-wskazują na domniemane przyczyny. H. Spionek –zaburzenia rozwoju psychoruchowego-termin bardzo ogólny. Ośrodek lubelski polskiej logopedii reprezentowany przez dr U. Parol używa terminu: ”niedokształcenie mowy o typie afazji lub alalia.”

W klasyfikacji zaburzeń mowy przyjętej przeze mnie za L. Kaczmarkiem alalia należy do zaburzeń mowy(zniekształceń tekstu słownego) w sferze głównie języka-jednego z trzech składowych wszelkiej wypowiedzi językowej (tu: słownej).
Od afazji w tym afazji dziecięcej, alalia tym się różni, że afazja (i dysfazja) jest całkowitą (lub częściową) utratą mowy już ukształconej, bądź będącej w stadium rozwoju- na skutek uszkodzeń wywołujących dysfunkcję centralnego układu nerwowego.

Przy alalii uszkodzenie(dysfunkcja) struktur mózgowych następuje zanim mowa zostanie ukształtowana, co uniemożliwia normalne kształtowanie się i rozwój mowy. Procesy następują z opóźnieniem, które może wyrównać się do 6-7 roku życia-alalia prolongata-proste opóźnienie rozwoju mowy-lub trwają dłużej nie zawsze prowadząc do pełnej zdolności posługiwania się mową .

Zwykłe (proste) opóźnienie rozwoju mowy (alalia prolongata) występuje najczęściej rodzinnie, zwłaszcza u chłopców ( 4., 5. rok życia), nieznana jest przyczyna występowania (Seeman). Jest jednak szereg autorów(Berry, Karlin, Kennedy), którzy uważają iż zwykłe o- późnienie rozwoju mowy jest związane z procesem mielinizacji włókien nerwowo-ruchowych . Następuje ono wcześniej u dziewczynek.

Według A. Mitrynowicz-Modrzejewskiej opóźnienie rozwoju mowy może być spowodowane czynnikami

1. Wewnątrzpochodnymi
2. Zewnątrzpochodnymi

Ad. 1
· dziedziczność
· opóźnienie mielinizacji motorycznych i asocjacyjnych włókien nerwowych w CUN oraz opóźnienie mielinizacji w obrębie móżdżka

Ad. 2
· choroby w pierwszym roku życia dziecka
· opóźnianie się czynności ruchowych
· zaniedbania wychowawcze

Odróżnienie alalii od prostego opóźnienia rozwoju mowy jest trudne ze względu na :

· nieustaloną etiologię prostego opóźnienia rozwoju mowy
· podobieństwo obrazu klinicznego

E. Dilling-Ostrowska przytacza hipotezy dotyczące przyczyn wrodzonych zaburzeń mowy.

Według Karlina są to: niedorozwój pewnych okolic kory mózgowej lub zaburzenia mielinizacji w korowych polach mowy. Ingram podaje brak rozwoju dróg nerwowych związanych z mową oraz niedostateczną lateralizację czynności w następstwie braku rozwoju dominacji półkul mózgowych.

W przypadku opisanym przez Landaua stwierdzono obustronny brak kory w obszarach decydujących o pewnych elementach ekspresji słownej.
U pacjentów Dilling-Ostrowskiej dane wskazywały na patologię dotyczącą pierwszego trymestru ciąży-krwawienia z dróg rodnych , stosowanie środków farmakologicznych w celu przerwania ciąży , silne wstrząsy psychiczne u matki.
Czynniki te mogły, jak przypuszcza autorka, doprowadzić do niedotlenienia rozwijającego się mózgu. Inne spostrzeżenia lekarki potwierdziły organiczne uszkodzenia mózgu umiejscowione w lewym płacie skroniowym. Ponadto, jak twierdzi Dilling-Ostrowska, za ogniskowym uszkodzeniem mózgu o takiej lokalizacji może przemawiać brak innych zaburzeń neurologicznych u badanych dzieci (niedowładów, zaburzeń gnozji, praksji, itp.).

Styczek jako przypuszczalne przyczyny alalii podaje uszkodzenie mózgu spowodowane urazem porodowym , zapaleniem opon mózgowych i mózgu, zatrzymaniem się w rozwoju pewnych struktur korowych, urazem czaszki, który nastąpił w okresie przed rozwojem mowy.

Powyższe hipotezy nie zawsze i nie w pełni dają się potwierdzić; prócz przyczyn organicznych, mogą również działać uwarunkowania środowiskowe. Znajomość etiologii medycznej nie jest też konieczna dla postępowania logopedycznego. Bardziej istotne jest określenie zaburzeń funkcji ośrodków oraz stworzenie warunków likwidacji dysfunkcji bądź kompensacji.

Z okresem zadziałania czynnika uszkadzającego wiąże się kliniczny obraz alalii. Nieprawidłowy rozwój mowy datuje się od najwcześniejszego dzieciństwa a postęp w tym rozwoju jest-zdaniem Dilling-Ostrowskiej, niewielki, co może zależeć od braku kompensacji uszkodzonego obszaru mowy w lewej półkuli przez prawą, wobec zaistniałego u płodu ogólnego niedotlenienia mózgu. Dzieci z zaburzeniem mowy typu wrodzonego są, według lekarki, genotypowo leworęczne, więc ze słabą dominacją mózgową. W tych przypadkach istnieje słaby rozwój ośrodkowy mowy obu półkul mózgu, dlatego kompensacja jest tu problematyczna.

Ogólna charakterystyka alalii według Dilling-Ostrowskiej.

Wrodzone zaburzenia mowy (alalia) charakteryzują się zaburzeniami w wypowiadaniu słów przy zachowaniu rozumienia mowy (tekstu)-zaburzenia ekspresyjne, bądź jednoczesnym zaburzeniem rozumienia i mówienia-zaburzenia recepcyjno-ekspresyjne.
Te ostatnie przedstawiają najcięższy rodzaj zaburzeń mowy, zarówno pod względem obrazu klinicznego, jak i rokowania. Dzieci nie rozumieją mowy (wypowiedzi) otoczenia a środkiem komunikacji są gesty, nieartykułowane dźwięki, co często prowadzi do kierowania ich do zakładów dla głuchoniemych lub psychiatrycznych. Zaburzenia ekspresyjne odnoszą się do artykulacji i rozwoju mowy. Werbalizacja (wokalizacja) przedsłowna ma rozwój prawidłowy, natomiast słowna jest zaburzona. Pierwsze słowa pojawiają się po drugim roku życia, zdania zaczyna dziecko tworzyć około ósmego roku życia i na ogół nigdy nie nabywa umiejętności prawidłowego posługiwania się mową.

Mowa (mówienie) wykazuje zaburzenia artykulacji i składni, czasem występują zaburzenia intonacji. Zniekształcona artykulacja powoduje, że słowa bywają zupełnie niezrozumiałe dla otoczenia. Gorzej artykułowane są (podobnie jak w przypadku niedosłuchu) końcówki słów. Lepiej wypowiadane są samogłoski, zaś spółgłoski są zniekształcane, przestawiane, opuszczane bądź zastępowane innymi (objawy dyslaliczne). Bywa, że słownictwo zawiera wiele neologizmów oraz swoistych, własnych wyrażeń. Dzieci rozpoczynające budować zdania posługują się „stylem telegraficznym”- nie używają końcówek fleksji, dużo jest równoważników zdań. Osobowość dzieci jest charakterystyczna: cechuje je bądź nadmierna aktywność, bądź skłonność do zahamowań, unikania kontaktów; uwaga jest rozproszona.

Bywa, że dzieci są aspołeczne. Taki obraz pojawia się jako efekt ciągłego stanu stresowego będącego skutkiem zaburzeń mowy. Są to dzieci o normalnym a czasem nawet ponadprzeciętnym poziomie inteligencji, zdają więc sobie sprawę z zaburzenia, co wywołuje szereg następstw nerwicowych.

Poza zaburzeniami mowy, u dzieci z wrodzonym zaburzeniem mowy, nie stwierdza się, zdaniem Dilling-Ostrowskiej, innych odchyleń w stanie neurologicznym- w szczególności w zakresie praksji, gnozji, itp.; brak również zaburzeń czynności narządów artykulacji i zaburzeń słuchu.
Częściej wrodzone zaburzenia mowy występują u chłopców i dotyczą przeważnie dzieci genetycznie lewo lub oburęcznych. W rodzinach tych dzieci zdarzają się przypadki zaburzeń mowy, dysleksji i dysgrafii .
Następstwem alalii według I. Styczek może być upośledzenie rozwoju umysłowego tym większe, im starsze jest dziecko. Im później rozpoczyna się intensywną terapię logopedyczną, tym skuteczność postępowania jest niższa. Fakt ten zasługuje, według mnie, na podkreślenie z uwagi na to, że często jeszcze pobieżna analiza opóźnień rozwojowych w zakresie mowy przez lekarzy-pediatrów a także nieuświadomienie wychowawców przedszkoli i żłobków, prowadzi do rozpoczęcia terapii dopiero w czwartym lub piątym roku życia dziecka.

Alalia percepcyjna według I. Styczek

Ta postać alalii bywa określana również jako recepcyjna, impresyjna, słuchoniemota sensoryczna, głuchota słowna. Według Styczek, alalię percepcyjną spotyka się rzadko; myślę, że i w tym przypadku często dochodzi do pomyłek diagnostycznych. Przyczyna mylnych diagnoz może tkwić w braku reakcji dziecka na kierowane do niego pytania i wypowiedzi. Braki rozumienia kompensowane są niekiedy (według Styczek) dobrą spostrzegawczością wzrokową i pamięcią miejsca. Dziecko bardzo dobrze porozumiewa się z otoczeniem za pomocą gestów i mimiki. Bywa, że mechanicznie powtarza wyrazy bez zrozumienia sensu. Ogólna motoryka dziecka rzadko bywa opóźniona. Dyslalii percepcyjnej mowy (alalia przechodzi stopniowo w dyslalię) może towarzyszyć amuzja (trudności w rozpoznawaniu i odtwarzaniu melodii).

Rozumienie mowy (wypowiedzi) jest u alalików bardzo ograniczone a możliwość mówienia znacznie przewyższa rozumienie. Na stopień rozumienia wypowiedzi znaczny wpływ ma wielkość zaangażowania emocjonalnego oraz zainteresowanie dziecka sytuacją, czy danym tematem. Odpowiedzi brak lub są one bezsensowne; dużym ułatwieniem rozumienia jest mówienie do dziecka powoli i powtarzanie wypowiedzi kierowanych do dziecka. Wypowiedzi powinny dotyczyć sytuacji konkretnych, znanych dziecku z codziennego życia; tekst winien być zbudowany w formie prostej i krótkiej z użyciem potocznego słownictwa.

Poziom mówienia u dzieci alalicznych o typie percepcyjnym przewyższa poziom rozumienia. Słownictwo jest dość bogate z przewagą rzeczowników i czasowników. Dziecko mówi dosyć dużo, lecz teksty wypowiadane nie stanowią zwartej, sensownej całości. Powtarzanie wyrazów jest raczej prawidłowe, lecz mechaniczne, bez zrozumienia. Głoski izolowane mówione są przeważnie prawidłowo; w wyrazach zniekształcane. Te same wyrazy wypowiadane bywają w różny sposób, zapewne, jak przypuszcza Styczek, z powodu braku trwałych śladów pamięciowych- wzorca słuchowego wyrazu. Dziecko nie kontroluje swoich wypowiedzi, raczej nie poprawia i nie szuka pra-
widłowego brzmienia. Zauważa się „styl telegraficzny” tekstu.

Przykłady zniekształceń tekstu w przypadku alalii percepcyjnej.

wstawki: ryba - [tryba] , bocian - [bon`ćan] , radio - [krađ`o]

opuszczenia: kotek - [kote] (podobnie jak u dzieci źle słyszących)
(elizje) chłopczyk - [chuopcy]

przestawki: most -[smot] , mapa -[pama]

paralalie głoskowe: mówi -[vu`vi]
(zamiana głosek) dziewczynka-[`зećinka]

mylenie wyrazów tej samej kategorii (paralalie werbalne) : czytać -pisać , myć -prać

mylenie pojęć abstrakcyjnych na skutek ich niezrozumienia:
- jarzyny
- owoce
- zwierzęta

zastępowanie nazw nieznanych innymi z tej samej kategorii:
studnia-woda
garnek-jeść
piec-palić

agramatyzmy: nie uwzględnianie w mowie form odmiany wyrazów, brak wzorca słuchowego wyrazów:

elementarz-[elepentas, elementas] , sweter -[feter, sfeter, tfeter]

stosowanie jednego wyrazu w różnych znaczeniach:

rower-[trove], krowa-[trove], trawa-[trove]

własne słownictwo: jeść -[papać] , zajączek-[truś]

onomatopeje: szczekać-[au]

Charakterystyczne jest stopniowe przechodzenie alalii w dyslalię. Zasób słów zwiększa się, w tekście nadal widać agramatyzmy: niedokształcenie słuchu fonematycznego powoduje trudności w identyfikacji głosek różniących się jedną cechą, np.: dźwięczności, miejsca artykulacji, np.:

s : š : ś nas - [naš]
z : ž : ź zorza -[zoza]
z : s zespół -[sespuł]

Głębokość dyslalii zależy od stopnia zaburzenia mowy. Ustalając typ dyslalii bada się słuch fonematyczny i ewentualnie kinestezję artykulacyjną; w zależności od rodzaju niedokształcenia ćwiczy się (kształtuje) odpowiednie funkcje.

Alalia ekspresywna( ruchowa, rozwojowa, słuchoniemota) według Styczek

Dla alalii ekspresywnej charakterystyczne jest dobre rozumienie mowy (wypowiedzi) ; jeśli jest ono zaburzone, to w stopniu niższym niż mówienie. Występują trudności w rozumieniu dłuższych i złożonych tekstów. Alalii ekspresywnej może towarzyszyć obniżenie ogólnej sprawności motorycznej, niezręczność-zwłaszcza w wykonywaniu precyzyjnych ruchów. Motoryka bywa opóźniona (siadanie, chodzenie), czasem występują trudności w odtwarzaniu melodii, mimo dobrego słuchu muzycznego.

Dyslalia pojawiająca się w następstwie alalii może przybrać różne rozmiary. Przy dużym stopniu zaburzenia dziecko posługuje się kilkoma głoskami (najczęściej a, o, t, d), którymi zastępuje trudniejsze, stąd wyrazy są nieraz mocno zniekształcone.

Rozumienie wszystkich wypowiedzi jest dosyć dobre.
Trudności ze zrozumieniem związków frazeologicznych znanego wyrazu, np.: nogi- stołu, zęby-grzebienia. Mówienie, w początkach rozwoju mowy, plastyczne i dość precyzyjne posługiwanie się gestami; w ten sposób dziecko określa przeznaczenie przedmiotów; gesty stopniowo zanikają. Słownictwo początkowo jest ubogie, występują onomatopeje, neologizmy.

Przykłady zniekształceń tekstu:

onomatopeje: pies – [hał;] , kura – [ko-ko-ko]

własne słownictwo: kot - [čiča] , cukierki – [cu – cu ]

- trudności w zapamiętywaniu wzorca ruchowego wyrazów( zapominanie artykulacji
wyrazów już znanych)
- zniekształcenia wyrazów mimo umiejętności wypowiadania głosek izolowanych
(opuszczanie sylab, powtarzanie, upraszczanie, trudności w wymowie sylab zamkniętych,
dzielenie wyrazów na sylaby w celu ułatwienia wymowy<trudności w płynnym łączeniu
sylab>)
- wstępne, próbne ciche wymawianie wyrazów w celu przygotowania do wypowiedzi głośnej

- poszukiwanie ruchowego wzorca wyrazu
- poprawki
- artykulacja – liczba głosek ograniczona; najczęściej wymawiane są: t, d, p, b, m, n, l, i
i samogłoski; widać paralalie głoskowe

przykłady:

zastępowanie głosek: mięso – [ nieso ] , noga - [ nona - nola]
wstawki: ucho - [ xuxo ]
elizje : kwiatek – [f`atek ]
zmiany kolejności głosek: buda – [ duba ], lalka - [lakla ], kołdra- [kordła ]
asymilacje: motyl – [ motym ], kapelusz – [ palelus ]
poprawki: (poszukiwanie wzorca ruchowego) motyl – [ motym- mo-lym...]
agramatyzm-początkowo zupełny; wypowiedzi ograniczone do jednego wyrazu.

Rozpoznanie zaburzenia.

Jest długotrwałe, często mylone z następstwami głuchoty, niedorozwoju umysłowego, choroby psychicznej lub opóźnienia rozwoju mowy. Dużym utrudnieniem są kłopoty z nawiązaniem kontaktu z dzieckiem.

Przyczyny utrudniające rozpoznanie alalii:

1. Ograniczenie ekspresji słownej, obniżona sprawność motoryczna ( niezależnie od miejsca dysfunkcji CUN)
2. Brak ukształtowanego systemu językowego
3. Brak rozumienia bardziej złożonych poleceń.

Diagnoza.

Rodzaje badań:

1. Wywiad. Wnikliwe przeprowadzony wywiad pozwala często wykryć pierwotne przyczyny alalii.
2. Badania specjalistyczne:
-neurologiczne
-psychologiczne
-neuropsychologiczne
-laryngologiczne i audiologiczne
-logopedyczne

Wywiad, według U. Parol, powinien dać następujące informacje:

1. Czynniki środowiskowe
· Atmosfera
· Poziom warunków społeczno-ekonomicznych
· Szkodliwe oddziaływanie środowiska ( życie płodowe )
· Postępowanie wychowawcze rodziców.

2. Czynniki rodzinne
· Przebieg porodu
· Dziedziczność
· Promieniowanie
· Nałogi matki
· Choroby matki
· Nadużywanie i nawet używanie leków
· Urazy psychiczne

3. Czynniki somatyczno-psychiczne
· Uwarunkowania dziedziczne
· Stan noworodka (według skali APGAR )
· Choroby dziecka

Choroby wpływają na kształtowanie się mowy dziecka.

Przykłady:
1.Urazy czaszki
2.Motoryka dziecka (dysfunkcje )
3.Trudności pielęgnacyjne niemowlęcia
4.Cechy psychiczne.

Obserwacja.

Powinna być obiektywna, selektywna, dyskretna.

Rodzaje obserwacji:

a) niekierowana
b) kierowana
c) złożona

U. Parol opisuje każdy przypadek według następującego schematu:

I. Dane o dziecku na podstawie badań neurologicznych, neuropsychologicznych,
psychologicznych, laryngologicznych, audiologicznych, logopedycznych, opinii szkoły.
II. Dane o środowisku dziecka.
III. Przebieg postępowania logoterapeutycznego.
IV. Zapisy wypowiedzi dziecka.
-powtarzanie
-nazywanie
-opis obrazków
-rozmowy o obrazkach
V. Charakterystyka rozwoju językowego dziecka.

Postępowanie logoterapeutyczne w przypadku alalii.

Głównym czynnikiem w postępowaniu logoterapeutycznym jest dialog z dzieckiem alalicznym. Rozmawiamy tak, jak z dzieckiem w normie przy każdej okazji i w każdej sytuacji.
Pracę z dzieckiem należy rozpocząć możliwie najwcześniej.

W rewalidacji dziecka winny uczestniczyć trzy instytucje:
- poradnia
- rodzina
- przedszkole (szkoła ).

Działania logoterapeutyczne w poradni:

1) nawiązanie kontaktu z dzieckiem
2) kształtowanie 3. i 4. składnika mowy ( rozumienie i język )
3) kształtowanie 1. składnika mowy ( mówienie )
4) konwersacja o wydarzeniach dnia codziennego.

Ad. 2) Dla wzbogacenia i utrwalenia języka wskazane jest założenie zeszytu-albumiku
z ilustracjami ( zakładany przy instrukcji logopedy ).

Ad. 3) Ważne jest prowadzenie:
a) ćwiczeń usprawniających
b) ćwiczeń narządów mownych nadawczych
c) ćwiczeń oddechowych
d) ćwiczeń fonacyjnych
e) ćwiczeń artykulacyjnych
f) ćwiczeń narządów mownych odbioru ( uwagi słuch.)
g) ćwiczeń rytmicznych, logorytmicznych
h) ćwiczeń korekcyjnych wymowy.

BIBLIOGRAFIA
1. E. Dilling-Ostrowska, „Wrodzone zaburzenia mowy” w : „Zaburzenia mowy u dzieci”-
J. Szumska (red.), PZWL, Warszawa 1982
2. L. Kaczmarek, „Rewalidacja dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy” w : „Pedagogika
rewalidacyjna”- A Hulek (red.), Warszawa 1980
3. Logopedia, nr 12, 1975
4. I. Styczek, „Logopedia”, PWN 1979
5. W. Tłokiński, „Mowa. Przegląd problematyki dla psychologów i pedagogów”, PWN,
Warszawa 1982.

senior

Cytat:

2x DVD- Ćwiczenia relaksacyjne i autogenne:
------------------------------------------------------------------------------------------

1. Relaks progresywny Jacobsona + Trening autogenny Schultza

Pełne wersje 2 ćwiczeń do praktycznego wykonywania w warunkach domowych i klubowych. Opracowanie i wykonanie: Władysław Pitak, muzykoterapeuta i logopeda medialny. Nagrania wykonano w Jaskiniach Solno-Jodowych Galos w Kudowie i Lądku Zdroju w 2004 r.
Na życzenie kupującego wysyłamy nagranie tylko w wersji dźwiękowej (CD) do odtwarzania na CD-playerach i komputerach .

2. Jak radzić sobie ze stresem + omówienie technik relaksacyjnych

Wykład, prezentacja i omówienie w wyk. Władysława Pitaka podczas Ogólnopolskich Warsztatów dla Dziennikarzy - Niepołomice 2004).
Nagranie jest wysyłane w dwóch wersjach (do wyboru) VCD lub DVD.

Z wykładu i prezentacji dowiesz się, że: relaksacja Jacobsona polega na wykonywaniu określonych, celowych ruchów rękami, nogami, tułowiem i twarzą, po to, aby napinać i rozluźniać określone grupy mięśni organizmu. Napinanie i rozluźnianie służy najpierw wyuczeniu zdawania sobie sprawy z różnicy wrażeń płynących z mięśnia napiętego i rozluźnionego. Systematyczne ćwiczenia uczą także nawyku rozluźniania własnych mięśni. Uczenie się relaksu jest podobne do uczenia się jazdy na nartach czy pływania.

Z treningu płyną określone korzyści.
Oto niektóre z nich:
- przyjemne doznania i poprawa samopoczucia,
- wzmocnienie zaufania do siebie,
- zmniejszenie nadciśnienia i poprawa pracy serca,
- lepsza praca żołądka i jelit,
- działanie profilaktyczne przeciw wrzodom i kłopotom trawiennym,
- zmniejszenie nerwowości, rozwój wyobraźni i procesów myślenia.

Nazwa trening autogenny Schultza pochodzi od greckiego słowa "autos"- sam i "genos"- początek, pochodzenie, ród. Autogenny znaczy więc: ćwiczący własne EGO.

Różnica między stanem hipnotycznym a autogennym polega na tym, że w pierwszym przypadku człowiek znajduje się pod wpływem działania hipnotyzera, a w autogenii - pod wpływem samego siebie.

Trening Schultza ma bardzo szerokie zastosowanie w leczeniu wspomagającym przy różnego rodzaju neurozach i zaburzeniach psychosomatycznych, dolegliwościach hormonalnych, w neurologii, foniatrii, położnictwie, stomatologii i przy drobnych zabiegach chirurgicznych.

Metoda sprawdziła się w wielu dziedzinach , m.in. w poradniach wychowawczych i małżeńskich, w sporcie (przed startem) i sztuce aktorskiej i publicznych wystąpieniach (przy opanowywaniu tremy przed występami).

Obiektywne badania kliniczne (EEG, EKG) dowodzą, że metoda ta wpływa na łagodzenie, a nierzadko usuwa m.in. takie objawy chorobowe:

- nerwicowy częstoskurcz serca i nerwowe połykanie powietrza,
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- dławica sercowa (połączona ze stanami lękowymi),
- dusznica oskrzelowa,
- nerwice narządowe (dyskinezje dróg żółciowych, spastyczne stany jelit, zaparcie),
- męczliwość, migrena i moczenie nocne,
- naczynioruchowe bóle głowy,
- nadciśnienie tętnicze,
- nadczynność tarczycy,
- pokrzywka i świąd nerwicowy,
- ruchy przymusowe (tiki) i wymioty psychogenne,
- wegetatywne zaburzenia krążenia i przewodu pokarmowego.

Koszt albumu 2xDVD = 45 zł. (+ 5 zł koszty wysyłki listem poleconym) z przedpłatą na konto.

rodzaj wpłaty: 2xDVD
Wysyłka odbywa się następnego dnia po otrzymaniu potwierdzenia z banku o wpłynięciu w/w kwoty na konto .
~~~~~~~~~~~~

Informacje dodatkowe:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
tel.94-340-60-06

Zapraszamy

muzyk

ARTOS - OŚRODEK LOGOTERAPII i TRENINGU OSOBOWOŚCI

logopeda dyplomowany , psychoterapeuta mgr Władysław Pitak.
[link widoczny dla zalogowanych]
Rejestracja telefoniczna : 94-340-60-06
Godziny przyjęć uzgadniane są z pacjentami

Kaczm · Gość

ALALIA I DYSLALIA
PRZYCZYNY I ROZPOZNANIE
Alalia (zwana też niemotą, słuchoniemotą, afazją rozwojową) i dyslalia różnią się od afazji dziecięcej tym, że afazja jest częściową lub całkowitą utratą umiejętności mówienia lub rozumienia, podczas gdy przy alalii uszkodzenie struktur korowych następuje jeszcze przed rozwojem mowy i uniemożliwia jej prawidłowy rozwój. Mowa rozwija się z opóźnieniem, które może się wyrównać do 6-7 roku życia (alalia prosta) lub trwa dłużej (alalia złożona).

Alalię charakteryzuje:
* Dostateczny rozwój umysłowy (jeżeli jest upośledzenie, to wtórne spowodowane brakiem mowy).
* Dobra ruchomość narządów mowy.
* Prawidłowy słuch fizjologiczny (chociaż w alalii percepcyjnej może być obniżenie słyszalności).
* Dziecko nie mówi w ogóle (głównie w alalii motorycznej).
* Posługuje się gestami, krzykami, onomatopejami lub kilkoma wyrazami z własnego słownika.
* Dziecko nie jest w stanie powtarzać.

Alalia może trwać do 7, a nawet 14 roku życia, stopniowo przechodząc w dyslalię. Dziecko rehabilitowane coraz rzadziej używa gestów i onomatopei, przyswaja sobie coraz więcej wyrazów, wymowa staje się coraz bardziej poprawna. Alalia występuje częściej u chłopców niż u dziewcząt.

Rozpoznanie alalii jest trudne i wymaga przeprowadzenia wielu badań: - głównie badania słuchu - aby wykluczyć głuchotę,
- badania rozwoju umysłowego - by wykluczyć upośledzenie umysłowe,
- oraz dłuższej obserwacji dziecka.

Trudne jest określenie przyczyn alalii. Przypuszcza się, że mogą to być:
- uszkodzenia mózgu spowodowane urazem porodowym, zapaleniem mózgu i opon mózgowych,
- zatrzymaniem się w rozwoju pewnych struktur korowych,
- urazy czaszki, przed rozwojem mowy.

Zazwyczaj dziecko ma świadomość swojej ułomności, poczucia mniejszej wartości. Dzieci alaliczne bywają więc niekiedy trudne, zahamowane ruchowo lub nadmiernie pobudliwe, złośliwe, agresywne w stosunku do innych dzieci.

Rozróżnia się dwie zasadnicze formy alalii: ekspresywną i percepcyjną, jednak najczęściej występują zaburzenia typu mieszanego z przewagą jednej z nich.

ALALIA PERCEPCYJNA
Zwana też recepcyjną, impresywną, słuchoniemotą sensoryczną, głuchotą słowną, częściej spotykana nazwa to alalia sensoryczna. Występuje rzadko, bywa rozpoznawana mylnie jako głuchota lub oligofrenia, z powodu braku reakcji dziecka na kierowane do niego pytania i wypowiedzi. Kontakt z otoczeniem utrzymuje dziecko za pomocą gestów i mimiki. Zdarza się, że dziecko powtórzy automatycznie posłyszany wyraz, nie rozumiejąc jego sensu. Alalia percepcyjna może przechodzić w dyslalię percepcyjną, której może towarzyszyć amuzja, czyli trudności w rozpoznawaniu i śpiewaniu słyszanych melodii.

Rozumienie w alalii sensorycznej:
- bardzo ograniczone,
- możliwość posługiwania się mową przewyższa możliwość rozumienia,
- w pewnym stopniu - rozumienie zależne jest od stopnia zainteresowania i zaangażowania emocjonalnego dziecka tematem czy sytuacją,
- odpowiedzi bywają bezsensowne lub ich brak, niekiedy powtarza mechanicznie pytanie czy polecenie,
- rozumienie ułatwia powtórzenie wypowiedzi oraz powolne mówienie - proste, krótkie zdania (złożone ze znajomych słów).

Mówienie w alalii sensorycznej:
- gesty, miny używane są często, niekiedy także odpowiedzi słowne; potrafi za pomocą gestów i min odtworzyć całe sytuacje i sceny,
- rysunek jest pewnym sposobem wypowiadania się - bywa ze skąpym komentarzem słownym,
- słownictwo - względnie bogate, przeważają w nim rzeczowniki i czasowniki,
- dziecko mówi dość dużo, ale jego wypowiedzi są niezrozumiałe, nie stanowią sensownej całości,
- powtarza wyrazy dość dobrze (robi to mechanicznie, bez zrozumienia),
- głoski wymawia prawidłowo, ale wyrazy zniekształca, w różny sposób wypowiada ten sam wyraz, zapewne z powodu braku wzorca słuchowego,
- nie poprawia się, nie szuka prawidłowego brzmienia,
- używa krótkich zdań lub równoważników zdań.

Rodzaje wymówień i błędów:
1. Onomatopeje: szczekać - au.
2. Własne słownictwo: kot - kicia.
3. Paralalie werbalne: czytać - pisać.
4. Paralalie głoskowe: mówi - wówi.
5. Wstawki: ryba - tryba.
6. Elizje: kotek - kote.
7. Metatezy (przestawki): most - smot.
8. Agramatyzm: nie uwzględnia form odmiany wyrazów.

Alalia sensoryczna przechodzi w dyslalię, dziecko nie potrafi jeszcze wymawiać poprawnie wyrazów, mowa jego jest agramatyczna, ale zasób słów rozumianych się zwiększa. Może mieć trudności w znajdowaniu wyrazów potrzebnych w danej sytuacji, z powodu niedokształcenia słuchu fonematycznego, duże trudności sprawia mu identyfikowanie głosek różniących się tylko jedną cechą dystynktywną (np. s: ś).

ALALIA I DYSLALIA EKSPRESYWNA
Dla alalii i dyslalii ekspresywnej (zwanej też ruchową, rozwojową lub motoryczną) charakterystyczne jest dobre rozumienie mowy, a jeżeli jest ono zaburzone, to w mniejszym stopniu niż mówienie. Natomiast utrudnione może być rozumienie długich i złożonych zdań. Zaburzeniom mowy o charakterze motorycznym dużego stopnia może towarzyszyć ogólna niesprawność motoryczna lub tylko niezręczność w wykonywaniu precyzyjnych ruchów. Opóźniony może być początek chodzenia, trudności w odtwarzaniu usłyszanej melodii. Dyslalia może występować w różnym stopniu, w dylalii dużego stopnia dziecko posługuje się zaledwie kilkoma głoskami (są to najczęściej samogłoski a, o oraz spółgłoski t, d), ma też trudności z wymową grup spółgłoskowych oraz sylab zamkniętych.

Rozumienie w alalii motorycznej w zasadzie jest dosyć dobre, jedynie trudności występują, gdy wyraz użyto w nowym związku frazeologicznym, dotychczas nie znanym dziecku (np. nogi stołu).

Mówienie w alalii motorycznej
1. Gesty używane tylko w początkowej fazie rozwoju mowy; ruchami rąk w sposób plastyczny i precyzyjny określa funkcje przedmiotów, które znikają w miarę rozwoju słownictwa.

2. Słownictwo w początkowej fazie ubogie, ograniczone do kilku określeń onomatopeicznych lub do kilku wyrazów "własnych".

3. Trudności w zapamiętaniu wzorca ruchowego wyrazu, które przejawiają się:
- zapominaniem artykulacji wyrazów już znanych;
- zniekształcaniem wyrazów, mimo umiejętności artykułowania wszystkich głosek;
- dzieleniem wyrazów na sylaby dla ułatwienia sobie ich wymowy;
- wymówieniem cichym, jakby próbnym przygotowaniem się do wymówienia głośnego;
- poszukiwaniem właściwego wzorca ruchowego wyrazu, poprawianiem się.

4. Artykulacja - liczba wymawianych głosek jest ograniczona, najczęściej są to: t, d, b, m, n, l oraz samogłoski. Występują paralalie głoskowe:
- substytucje (krowa - trowa),
- wstawki (ucho - chucho),
- elizje (łódka - łuka),
- metateza (lampa - mlapa),
- asymilacje (motyl - motym),
- poszukiwania (Jacek - La-cek, Jasiek).

5. Agramatyzm - w początkowej fazie mowy brak zupełny form odmiany wyrazów, wypowiedzi są ograniczone do jednego wyrazu.

RÓŻNICE MIĘDZY ZABURZENIAMI W ALALII MOTORYCZNEJ A SENSORYCZNEJ

Alalia motoryczna
* Dziecko rozumie, a nie mówi.
* Rozumie nazwy przedmiotów, czynności, a ma trudności z rozumieniem relacji, jakie zachodzą między przedmiotami.
* Występuje rozumienie sytuacyjne.
* Wzorca ruchowego szukają słuchem.
* Realizację wyrazu ułatwiają sobie dzieleniem na sylaby.
* Nie ma u tych dzieci zespołów neurologicznych (prawidłowy zapis EEG).
* Dzieci te nie gaworzą, są milczące w czasie zabawy, cicho płaczą.
* Intelektualnie rozwijają się prawidłowo.
* Postęp w mówieniu zależy od ciężkości zaburzenia - czasem zaczynają mówić w 3-4 roku życia, często jednak nie mogą wymówić samogłoski bez ćwiczeń.
* Bardzo dobrze piszą ze słuchu, szybko się uczą czytania.
* W najcięższej postaci - dziecko wypowiada tylko element słowa, głoski, za każdym razem inaczej.
* W okresie przedszkolnym jako symptomy występują:
- mała sprawność aparatu artykulacyjnego,
- słaba sprawność manualna,
- zaburzenia koordynacji oddychania z fonacji.
- bardzo trudne jest określanie stosunków przestrzennych.
* Oprócz trudności w artykulacji dziecko ma kłopoty z jedzeniem (ślinienie).

Alalia sensoryczna
* Dzieci nie mają trudności w łączeniu głosek w większe całości - wyrazy.
* Zniekształcają wyraz, ale nie poprawiają się ze względu na brak wzorców słuchowych.
* W czasie jednej wypowiedzi dany wyraz może być inaczej wymawiany.
* Mając trudności w mówieniu wykorzystują gesty i mimikę.
* Występują duże trudności w rozumieniu.
* Zapamiętanie i różnicowanie nowego zespołu dźwiękowego wymaga bardzo dużego wysiłku i długiej pracy.
* Dzieci te gaworzą, mają dużą wokalizację.
* W wieku 3-4 lat nie reagują na swoje imię, nie nazywają osób z otoczenia - nie mówią, bo nie rozumieją.
* Często występują rozbieżności wyników między badaniem audiometrycznym, a badaniem orientacyjnym.
* Cechy zachowań dzieci:
- bardzo dobrze reagują na muzykę,
- źle reagują na nowe osoby,
- szybko przyporządkowują nazwy przedmiotom i uczą się czytać - nie rozumiejąc treści,
- opóźnione reakcje na mowę.

POSTĘPOWANIE LOGOPEDYCZNE W ALALII I AFAZJI

Z dzieckiem alalicznym postępuje się podobnie jak z dzieckiem afatycznym o podobnym charakterze zaburzeń. Postępowanie logopedyczne jest długotrwałe i stanowi część składową kształtowania całej osobowości dziecka.
Przebieg reedukacji
* Indywidualne zajęcia rozwojowe w celu przyspieszenia rozwoju poszczególnych funkcji psychicznych dzieci:
- uwagi, pamięci, spostrzegawczości, myślenia,
- naukę mówienia i rozumienia,
- naukę czytania, pisania i liczenia,
- gimnastykę i rytmikę,
- zajęcia artystyczno - techniczne.
* Nawiązanie kontaktu z dzieckiem pełnego życzliwości, zaufania, wytworzenie tej atmosfery również w przedszkolu i domu.
* Częste przebywanie dziecka z rówieśnikami.
* Metody należy dostosować do możliwości psychofizycznych dziecka.

W alalii motorycznej i sensorycznej jeżeli dziecko nie mówi, to reedukację zaczyna się od elementów najprostszych:
- od uczenia słuchowego rozróżniania,
- od prób wymawiania dźwięków naturalnych, lecz odpowiadających pewnym głosom (np. usypianie lalki - aaa, syczenie węża - sss)
- następnie przechodzimy do łatwiejszych wyrazów.

Nie możemy zmuszać dziecka do mówienia, ani do powtarzania, zacznie mówić dopiero wtedy, gdy będzie kojarzyć konkretne wyrazy z odpowiednimi przedmiotami lub czynnościami. Należy wzbudzać u dziecka chęć do mówienia oraz zainteresowanie mową, a przede wszystkim rozwijać rozumienie mowy. Wykorzystujemy w tym celu zabawy, gry, inscenizacje, barwne ilustracje. Materiał wyrazowy powinien być odpowiednio dobrany pod względem stopnia trudności. Początkowo wymagania winny być niewielkie, ale stopniowo i bardzo ostrożnie je zwiększamy. Systematyczną pracę rozpoczynamy jak najwcześniej, choć często jest to trudne przed 5 rokiem życia dziecka. Wykorzystujemy dodatkowo wzrok i czucie, zarówno u dzieci z zaburzeniami w nadawaniu i odbiorze mowy. Znaczenie wyrazów wyjaśniamy dziecku z zaburzeniami percepcji mowy za pomocą gestów i ilustracji. Jak najwcześniej włączamy do reedukacji naukę pisania i czytania, gdyż te umiejętności pozwolą utrwalić osiągnięte wyniki w mówieniu i rozumieniu mowy.

Dzieci alaliczne i afatyczne mają duże trudności w uczeniu się, proces uczenia się następuje bardzo powoli. W dalszym ciągu prowadzimy ćwiczenia, usuwając wszelkie wadliwe artykulacje z dziećmi, które uczęszczają już do szkoły.

Opracowanie: Bożena Smyczek

LITERATURA:
Kaczmarek L.: Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin 1977, Wydawnictwo Lubelskie.
Kordyl Z.: Psychologiczne problemy afazji dziecięcej, Warszawa 1968, PWN.
Nowak J. E.: Wybrane problemy logopedyczne, Bydgoszcz 1993, PWN.
Styczek I.: Logopedia, Warszawa 1983, PWN.